İngilizce Wh Questions: Soru Kelimeleri ve Kullanımı Detaylı Rehber

İngilizce öğrenirken iletişim kurabilmenin en önemli yollarından biri soru sorabilmektir. Sorular, bilgi almamızı, merakımızı gidermemizi ve sohbetleri yönlendirmemizi sağlar. İngilizce’de soru sormanın farklı yolları olsa da, en yaygın ve temel yöntemlerden biri Wh- Questions olarak bilinen soru yapısını kullanmaktır. Bu sorular, genellikle ‘Wh’ harfleriyle başlayan (What, Where, When, Who, Whom, Whose, Why, Which) ve ‘How’ kelimesiyle sorulan bilgi alma odaklı sorulardır.

Bu detaylı rehberde, İngilizce’deki Wh soru kelimelerini tek tek inceleyecek, anlamlarını, kullanım alanlarını, cümle içindeki yapılarını ve bol örneklerle nasıl kullanıldıklarını öğreneceğiz. Bu sayede İngilizce’de daha doğru ve etkili sorular sorarak iletişim becerilerinizi bir üst seviyeye taşıyabilirsiniz.

Wh- Questions Nedir?

Wh- Questions (Wh- Soruları), İngilizce’de belirli bir bilgi (kişi, yer, zaman, sebep, nesne, yöntem vb.) hakkında soru sormak için kullanılan soru türüdür. Cevapları genellikle ‘Evet’ (Yes) veya ‘Hayır’ (No) ile verilemeyen, daha açıklayıcı yanıtlar gerektiren sorulardır. Bu nedenle bunlara ‘Information Questions’ (Bilgi Soruları) da denir.

En temel Wh- soru kelimeleri şunlardır:

• What (Ne)
• Where (Nerede, Nereye)
• When (Ne zaman)
• Who (Kim)
• Whom (Kimi, Kime)
• Whose (Kimin)
• Why (Neden, Niçin)
• Which (Hangi)
• How (Nasıl)

Şimdi bu soru kelimelerini ve kullanımlarını daha yakından inceleyelim.

What (Ne?)

‘What’ kelimesi genellikle nesneler, fikirler, eylemler veya genel bilgiler hakkında soru sormak için kullanılır.

• Nesneler için: What is this? (Bu ne?) – It’s a pen. (O bir kalem.)
• Eylemler için: What are you doing? (Ne yapıyorsun?) – I’m reading a book. (Kitap okuyorum.)
• Genel Bilgi için: What is your name? (Adın ne?) – My name is Ali. (Adım Ali.)
• Fikirler/Tanımlar için: What is democracy? (Demokrasi nedir?)

Where (Nerede? Nereye?)

‘Where’ kelimesi bir yer veya konum hakkında bilgi almak için kullanılır.

• Konum sormak için: Where is the nearest bank? (En yakın banka nerede?) – It’s on the next street. (Bir sonraki caddede.)
• Birinin/Bir şeyin yerini sormak için: Where are my keys? (Anahtarlarım nerede?) – They are on the table. (Masadalar.)
• Gidilen yeri sormak için: Where did you go yesterday? (Dün nereye gittin?) – I went to the cinema. (Sinemaya gittim.)

When (Ne Zaman?)

‘When’ kelimesi zamanla ilgili bilgi almak için kullanılır. Belirli bir saat, gün, ay, yıl veya olay zamanını sorar.

• Belirli bir zaman dilimi için: When is your birthday? (Doğum günün ne zaman?) – It’s on July 15th. (15 Temmuz’da.)
• Bir olayın zamanını sormak için: When did the meeting start? (Toplantı ne zaman başladı?) – It started at 9 AM. (Saat 9’da başladı.)
• Gelecek zaman için: When will you finish your project? (Projeni ne zaman bitireceksin?) – I will finish it next week. (Gelecek hafta bitireceğim.)

Who (Kim?)

‘Who’ kelimesi insanlar hakkında soru sormak için kullanılır ve genellikle cümlenin öznesini sorar.

• Bir kişiyi sormak için: Who is that woman? (Şu kadın kim?) – She is my teacher. (O benim öğretmenim.)
• Bir eylemi yapan kişiyi sormak için: Who called you? (Seni kim aradı?) – My mother called me. (Annem aradı.)
• Grup içindeki kişileri sormak için: Who wants coffee? (Kim kahve ister?) – I do. / We do. (Ben isterim. / Biz isteriz.)

Whom (Kimi? Kime?)

‘Whom’ kelimesi de insanlar hakkında soru sormak için kullanılır ancak cümlenin nesnesini sorar. Modern İngilizce’de, özellikle konuşma dilinde, ‘Whom’ yerine sıkça ‘Who’ kullanılır. Ancak resmi yazışmalarda ve durumlarda ‘Whom’ kullanımı daha doğrudur.

• Eylemden etkilenen kişiyi sormak için: Whom did you see at the party? (Partide kimi gördün?) (Konuşma dilinde: *Who did you see…?*) – I saw Sarah. (Sarah’yı gördüm.)
• Edatlarla (prepositions) birlikte: To whom should I send this email? (Bu e-postayı kime göndermeliyim?) (Konuşma dilinde: *Who should I send this email to?*) – You should send it to Mr. Smith. (Bay Smith’e göndermelisin.)

Whose (Kimin?)

‘Whose’ kelimesi bir şeyin kime ait olduğunu, yani sahiplik durumunu sormak için kullanılır.

• Sahiplik sormak için: Whose book is this? (Bu kimin kitabı?) – It’s my book. / It’s Mine. (O benim kitabım. / Benimki.)
• Bir isimle birlikte: Whose car are we taking? (Kimin arabasıyla gidiyoruz?) – We are taking John’s car. (John’un arabasıyla gidiyoruz.)

Önemli Not: ‘Whose’ (kimin) ile ‘Who’s’ (Who is / Who has kısaltması) karıştırılmamalıdır. *Who’s coming?* (Kim geliyor?) vs *Whose keys are these?* (Bunlar kimin anahtarları?)

Why (Neden? Niçin?)

‘Why’ kelimesi bir eylemin, durumun veya olayın sebebini öğrenmek için kullanılır. ‘Why’ ile sorulan sorulara genellikle ‘Because’ (Çünkü) ile başlanarak cevap verilir.

• Sebep sormak için: Why are you late? (Neden geç kaldın?) – Because the traffic was heavy. (Çünkü trafik yoğundu.)
• Bir durumun nedenini sormak için: Why is the window open? (Pencere neden açık?) – Because it’s hot inside. (Çünkü içerisi sıcak.)
• Amaç sormak için (bazen ‘What… for?’ ile eş anlamlı): Why did you call him? (Onu neden aradın?) – Because I needed his help. (Çünkü yardımına ihtiyacım vardı.)

Which (Hangi?)

‘Which’ kelimesi, sınırlı sayıda seçenek arasından bir veya daha fazlasını seçmek veya belirtmek için kullanılır. Genellikle bir isimle birlikte kullanılır.

• Seçenekler arasından sormak için: Which color do you prefer, blue or red? (Hangi rengi tercih edersin, mavi mi kırmızı mı?) – I prefer blue. (Maviyi tercih ederim.)
• Bir grup içinden sormak için: Which book on the shelf is yours? (Raftaki hangi kitap senin?) – The green one is mine. (Yeşil olan benim.)
• Kişiler için de kullanılabilir (sınırlı seçenek varsa): Which student got the highest score? (Hangi öğrenci en yüksek puanı aldı?)

‘What’ vs ‘Which’: Genellikle seçenekler sınırlı veya belirli olduğunda ‘Which’, daha genel veya sınırsız seçenekler söz konusu olduğunda ‘What’ kullanılır. Örn: *What is your favorite color?* (Genel) vs *Which of these colors do you like?* (Bu renklerden hangisi – belirli seçenekler var).

How (Nasıl?)

‘How’ kelimesi diğer Wh- kelimelerinden biraz farklıdır çünkü ‘Wh’ ile başlamaz. Ancak işlevi benzerdir ve bilgi almak için kullanılır. ‘How’ tek başına veya başka kelimelerle (sıfatlar, zarflar) birleşerek farklı anlamlarda sorular sorabilir.

• Yöntem/Durum Sormak İçin:
  • How are you? (Nasılsın?) – I’m fine, thank you. (İyiyim, teşekkürler.)
  • How does this machine work? (Bu makine nasıl çalışır?) – You need to press this button. (Bu düğmeye basmalısın.)
  • How was your trip? (Seyahatin nasıldı?) – It was amazing! (Harikaydı!)
• Miktar Sormak İçin (How much / How many):
  • How much money do you have? (Ne kadar paran var?) (Sayılamayan isimlerle ‘much’)
  • How many books did you buy? (Kaç tane kitap aldın?) (Sayılabilen isimlerle ‘many’)
• Süre Sormak İçin (How long):
  • How long does it take to get there? (Oraya varmak ne kadar sürer?)
• Mesafe Sormak İçin (How far):
  • How far is the station from here? (İstasyon buradan ne kadar uzakta?)
• Sıklık Sormak İçin (How often):
  • How often do you go to the gym? (Ne sıklıkla spor salonuna gidersin?)
• Yaş Sormak İçin (How old):
  • How old are you? (Kaç yaşındasın?)
• Boyut/Derece Sormak İçin (How + Sıfat/Zarf):
  • How tall is your brother? (Kardeşin ne kadar uzun?)
  • How fast can you run? (Ne kadar hızlı koşabilirsin?)

Wh- Sorularının Cümle Yapısı

Wh- sorularının temel cümle yapısı genellikle şu şekildedir:

Wh- Kelimesi + Yardımcı Fiil (Auxiliary Verb) + Özne (Subject) + Ana Fiil (Main Verb) + …?

Örnekler:

• Where do you live? (Nerede yaşıyorsun?)
• What is she doing? (O ne yapıyor?)
• When did they arrive? (Onlar ne zaman geldi?)
• Why are you laughing? (Neden gülüyorsun?)
• How can I help you? (Size nasıl yardımcı olabilirim?)

Bu yapı, İngilizce’deki temel İngilizce dilbilgisi kurallarından biridir.

İstisna: Eğer Wh- kelimesi (genellikle Who, What, Which) cümlenin öznesini soruyorsa, yardımcı fiil kullanılmaz ve yapı düz cümle gibidir:

Wh- Kelimesi (Özne) + Ana Fiil + …?

• Who called you? (Seni kim aradı?) (Yardımcı fiil ‘did’ yok)
• What happened? (Ne oldu?)
• Which car is faster? (Hangi araba daha hızlı?) (‘Which car’ özne görevinde)

Sonuç

İngilizce Wh- soruları, dili etkili bir şekilde kullanmanın anahtarıdır. Bu soru kelimelerini doğru yerde ve doğru yapıda kullanmak, hem anlama hem de anlatma becerilerinizi geliştirir. What, Where, When, Who, Whom, Whose, Why, Which ve How kelimelerinin her birinin kendine özgü bir işlevi vardır ve bu işlevleri anlamak, daha akıcı ve doğal bir İngilizce konuşma yeteneği kazanmanıza yardımcı olur.

Bu rehberdeki bilgileri ve örnekleri inceleyerek, Wh- sorularını günlük İngilizce pratiğinizde daha bilinçli bir şekilde kullanmaya başlayabilirsiniz. Unutmayın, dil öğrenmenin en iyi yolu bol bol pratik yapmaktır!