İngilizce’de Tekrarı Önleme: Ellipsis ve Substitution Kullanımı

İngilizce öğrenirken veya kullanırken, anadili İngilizce olan konuşmacıların dili ne kadar akıcı ve verimli kullandığını fark etmişsinizdir. Bunun sırlarından biri, gereksiz tekrarlardan kaçınmaktır. İngilizce’de bu, ellipsis (eksiltme) ve substitution (yerine kullanma) adı verilen iki önemli dilbilgisi mekanizmasıyla sağlanır. Bu mekanizmalar, cümleleri kısaltır, iletişimi hızlandırır ve metinlere veya konuşmalara doğal bir akıcılık katar.

Bu makalede, İngilizce’de tekrarı önlemek için kullanılan ellipsis ve substitution yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Hangi durumlarda kelimelerin atılabileceğini (ellipsis) ve hangi durumlarda yerlerine başka kelimeler (substitution) getirilebileceğini örneklerle açıklayacağız. Bu yapıları anlamak ve kullanmak, İngilizce dilbilgisi bilginizi derinleştirmenin yanı sıra hem yazılı hem de sözlü iletişiminizi önemli ölçüde geliştirecektir.

Ellipsis (Eksiltme) Nedir?

Ellipsis, bir cümlede anlamın bağlamdan veya önceki cümlelerden kolayca anlaşılabildiği durumlarda, bir veya daha fazla kelimenin kasıtlı olarak çıkarılmasıdır. Çıkarılan kelimeler genellikle dilbilgisi açısından gerekli olsa da, anlamı tamamlamak için zorunlu değildir. Ellipsis, özellikle gayri resmi konuşma dilinde yaygındır ancak yazılı dilde de, özellikle de diyaloglarda veya daha akıcı bir üslup hedeflendiğinde kullanılır.

Ellipsis’in temel amacı gereksiz tekrarlardan kaçınmak ve ifadeyi daha öz hale getirmektir.

Ellipsis Türleri ve Örnekleri

Ellipsis, cümlenin başında, ortasında veya sonunda meydana gelebilir:

1. Cümle Başında Ellipsis (Initial Ellipsis): Genellikle özne ve yardımcı fiilin atıldığı, daha çok gayri resmi konuşmalarda veya kısa notlarda görülen türdür.

   • (Are you) Ready? (Hazır mısın?)
   • (Have you) Seen my keys? (Anahtarlarımı gördün mü?)
   • (I’m) Glad you could make it. (Gelebilmene sevindim.)
   • (It) Sounds like a good plan. (İyi bir plana benziyor.)

2. Cümle Ortasında Ellipsis (Medial Ellipsis): Cümlenin ortasındaki kelimelerin, genellikle tekrardan kaçınmak için atılmasıdır.

   • She went to London and (she) visited the British Museum. (Londra’ya gitti ve British Museum’u ziyaret etti.)
   • John can play the guitar, and Mary (can play the guitar) too. (John gitar çalabilir, Mary de (çalabilir).) – Bu örnekte ‘can’ yardımcı fiili kalır, fiil grubu atılır.
   • He is taller than his brother (is). (O, erkek kardeşinden daha uzundur.)

3. Cümle Sonunda Ellipsis (Final Ellipsis): Cümlenin sonundaki, genellikle önceki cümlede veya cümlenin ilk kısmında belirtilmiş olan kelime veya ifadelerin atılmasıdır.

   • A: Where are you going? B: To the library (I am going to the library). (A: Nereye gidiyorsun? B: Kütüphaneye.)
   • I studied hard, but he didn’t (study hard). (Ben çok çalıştım ama o çalışmadı.)
   • A: Who wants more coffee? B: I do (want more coffee). (A: Kim daha fazla kahve ister? B: Ben isterim.) – Bu örnek aynı zamanda substitution (yerine kullanma) ile yakından ilişkilidir çünkü ‘do’ fiili ‘want more coffee’ yerine geçer.

Ellipsis, özellikle karşılaştırma yapılarında ve bağlaçlarla kurulan cümlelerde sıkça karşımıza çıkar. Anlamın açık olduğu sürece, ellipsis kullanımı dili daha doğal ve ekonomik hale getirir.

Substitution (Yerine Kullanma) Nedir?

Substitution, bir cümlede daha önce geçen bir kelimeyi, ifadeyi veya tümceyi tekrar etmek yerine, onun yerini tutacak başka bir kelime (genellikle daha kısa ve genel anlamlı bir kelime) kullanmaktır. Ellipsis gibi substitution da tekrarı önlemeye yarar ancak ellipsis kelimeleri tamamen çıkarırken, substitution onların yerine başka kelimeler koyar.

Substitution, cümleler veya cümle içindeki öğeler arasında bağlantı kurarak metnin veya konuşmanın daha akıcı (cohesive) olmasını sağlar.

Substitution Türleri ve Örnekleri

İngilizce’de üç ana substitution türü vardır:

1. Nominal Substitution (İsim Yerine Kullanma): Bir isim veya isim grubunun yerine ‘one’, ‘ones’, ‘the same’ gibi kelimelerin kullanılmasıdır.

   • I’ve lost my pen. Can I borrow one? (‘one’ = a pen) (Kalemimi kaybettim. Bir tane ödünç alabilir miyim?)
   • Which trousers are you going to wear? The blue ones. (‘ones’ = trousers) (Hangi pantolonu giyeceksin? Mavi olanları.)
   • She ordered a salad, and I ordered the same. (‘the same’ = a salad) (O salata sipariş etti, ben de aynısını sipariş ettim.)

2. Verbal Substitution (Fiil Yerine Kullanma): Bir fiil veya fiil grubunun (verb phrase) yerine genellikle ‘do’, ‘does’, ‘did’ veya bir yardımcı fiilin (örneğin ‘be’, ‘have’, modal verbs like ‘can’, ‘will’, ‘must’) kullanılmasıdır.

   • A: Do you like spicy food? B: Yes, I do. (‘do’ = like spicy food) (A: Baharatlı yiyecek sever misin? B: Evet, severim.)
   • He runs faster than she does. (‘does’ = runs) (O, ondan daha hızlı koşar.)
   • They asked me to join the team, and I did. (‘did’ = joined the team) (Benden takıma katılmamı istediler ve katıldım.)
   • Sarah can speak French, but I can’t. (‘can’t’ = can’t speak French) (Sarah Fransızca konuşabilir ama ben konuşamam.)
   • A: Are you working tomorrow? B: Yes, I am. (‘am’ = am working tomorrow) (A: Yarın çalışıyor musun? B: Evet, çalışıyorum.)

3. Clausal Substitution (Tümce Yerine Kullanma): Bütün bir tümcenin (clause) yerine ‘so’, ‘not’, ‘it’, ‘that’ gibi kelimelerin kullanılmasıdır. Bu tür substitution genellikle raporlama (reporting) veya fikir belirtme durumlarında kullanılır.

   • A: Is the train delayed? B: I think so. (‘so’ = the train is delayed) (A: Tren rötar mı yaptı? B: Sanırım öyle.)
   • A: Will you be late? B: I hope not. (‘not’ = I won’t be late) (A: Geç kalacak mısın? B: Umarım kalmam.)
   • He said he would help us, but I doubt it. (‘it’ = he will help us) (Bize yardım edeceğini söyledi ama bundan şüpheliyim.)
   • She passed the exam. Everyone was surprised by that. (‘that’ = she passed the exam) (Sınavı geçti. Herkes buna şaşırdı.)

Ellipsis ve Substitution Arasındaki Fark

Temel fark şudur:

• Ellipsis: Kelimeler tamamen çıkarılır (zero substitution). Örnek: Are you coming? Yes, I am (coming).
• Substitution: Kelimeler veya ifadeler, yerlerini tutan başka kelimelerle değiştirilir. Örnek: Do you like tea? Yes, I do. (‘do’ yerine ‘like tea’ kullanılır)

Bazen bu iki yapı iç içe geçebilir. Örneğin, ‘He plays guitar better than she does’ cümlesinde ‘does’ fiili ‘plays guitar’ yerine geçer (substitution), aynı zamanda ‘plays guitar’ ifadesi cümlenin sonundan atılmış olur (ellipsis). Ancak temel ayrım, birinde boşluk bırakılması, diğerinde ise bir yer tutucu kelime kullanılmasıdır.

Neden Önemliler?

Ellipsis ve substitution, İngilizce’yi daha doğal ve akıcı kılmanın anahtarlarıdır. İşte neden önemli oldukları:

• Ekonomiklik: Daha az kelimeyle aynı anlamı ifade etmeyi sağlarlar.
• Akıcılık (Fluency): Konuşmayı ve yazıyı hızlandırır, daha doğal bir ritim katarlar.
• Bağlantı (Cohesion): Cümleler ve fikirler arasında mantıksal bağlantılar kurarak metnin veya konuşmanın bütünlüğünü artırırlar.
• Doğallık: Anadili İngilizce olan konuşmacılar bu yapıları sürekli kullanır. Bunları öğrenmek ve kullanmak, İngilizce seviyenizi ileriye taşır.

Sonuç

Ellipsis (eksiltme) ve Substitution (yerine kullanma), İngilizce’de iletişim verimliliğini ve doğallığını artıran güçlü dilbilgisi araçlarıdır. Tekrar eden unsurları çıkararak (ellipsis) veya yerlerine daha kısa karşılıklar koyarak (substitution), cümlelerimizi daha öz, akıcı ve anlaşılır hale getirebiliriz. Bu yapıları fark etmek, anlamak ve kendi konuşma ve yazılarımızda kullanmak, İngilizce becerilerimizi geliştirmenin önemli bir adımıdır. Bol bol dinleme ve okuma yaparak bu yapıların kullanımına aşina olmaya çalışın ve pratik yapmaktan çekinmeyin!