İngilizce Sıfatlar: Kullanımı ve Türleri

İngilizce Sıfatlar: Kapsamlı Bir Rehber

İngilizce öğrenirken dilbilgisinin temel taşlarından biri de sıfatlardır (Adjectives). Sıfatlar, cümlelerimize renk katan, anlamı zenginleştiren ve nesneleri, kişileri, yerleri daha detaylı anlatmamızı sağlayan kelimelerdir. Peki, İngilizce sıfatlar tam olarak nedir, türleri nelerdir ve cümle içinde nasıl doğru kullanılırlar? Bu kapsamlı rehberde, İngilizce sıfatlar hakkında bilmeniz gereken her şeyi detaylı bir şekilde ele alacağız.

Sıfat Nedir?

Sıfatlar, isimleri (nouns) veya zamirleri (pronouns) niteleyen veya belirten kelimelerdir. Bir ismin özelliğini, durumunu, rengini, şeklini, boyutunu, sayısını veya hangi isme ait olduğunu bildirirler. Sıfatlar olmadan cümlelerimiz oldukça yalın ve eksik kalırdı.

Örnekler:

• A beautiful cat (Güzel bir kedi) – ‘beautiful’ sıfatı ‘cat’ ismini niteliyor.
• He is tall. (O uzundur.) – ‘tall’ sıfatı ‘He’ zamirini niteliyor.
• Three apples (Üç elma) – ‘Three’ sıfatı ‘apples’ isminin sayısını belirtiyor.

İngilizce Sıfat Türleri

İngilizce’de sıfatlar işlevlerine göre farklı türlere ayrılır. İşte en yaygın sıfat türleri:

1. Niteleme Sıfatları (Descriptive Adjectives)

İsimlerin kalitesini, durumunu veya özelliğini tanımlayan sıfatlardır. En sık kullanılan sıfat türüdür. Renkler, boyutlar, şekiller, duygular bu gruba girer.

Örnekler: big (büyük), small (küçük), red (kırmızı), happy (mutlu), sad (üzgün), round (yuvarlak), expensive (pahalı), delicious (lezzetli)

• She has a red car. (Kırmızı bir arabası var.)
• This soup is delicious. (Bu çorba lezzetli.)

2. Sayı Sıfatları (Quantitative Adjectives)

Bir ismin miktarını veya sayısını belirten sıfatlardır. Tam bir sayı verebilirler (definite) veya belirsiz bir miktar belirtebilirler (indefinite).

Örnekler: one (bir), two (iki), first (birinci), second (ikinci), many (birçok), few (az), some (bazı), several (birkaç), all (tüm), no (hiç)

• There are five books on the table. (Masada beş kitap var.)
• She has many friends. (Onun birçok arkadaşı var.)
• I need some sugar. (Biraz şekere ihtiyacım var.)

3. İşaret Sıfatları (Demonstrative Adjectives)

Hangi isimden bahsedildiğini işaret ederek belirten sıfatlardır. Konuşmacının bahsettiği nesneye olan yakınlığına veya uzaklığına ve tekil/çoğul olmasına göre değişirler.

Örnekler: this (bu – yakın/tekil), that (şu – uzak/tekil), these (bunlar – yakın/çoğul), those (şunlar – uzak/çoğul)

• This book is interesting. (Bu kitap ilginç.)
• Those houses are old. (Şu evler eski.)

4. İyelik Sıfatları (Possessive Adjectives)

Bir ismin kime veya neye ait olduğunu belirten sıfatlardır. Her zaman bir isimden önce gelirler.

Örnekler: my (benim), your (senin/sizin), his (onun – erkek), her (onun – kadın), its (onun – cansız/hayvan), our (bizim), their (onların)

• This is my bag. (Bu benim çantam.)
• Their car is new. (Onların arabası yeni.)

5. Soru Sıfatları (Interrogative Adjectives)

Soru sormak amacıyla bir isimden önce kullanılan sıfatlardır.

Örnekler: which (hangi), what (ne), whose (kimin)

• Which color do you prefer? (Hangi rengi tercih edersin?)
• Whose book is this? (Bu kimin kitabı?)
• What time is it? (Saat kaç?)

6. Belgisiz Sıfatlar (Indefinite Adjectives)

Belirli olmayan, genel kişi veya nesneleri tanımlayan sıfatlardır. Sayı sıfatlarındaki belirsiz miktar belirtenler (some, any, many, few, several, all) aynı zamanda belgisiz sıfatlardır.

Örnekler: any (hiç/herhangi), some (bazı), many (birçok), few (az), several (birkaç), each (her bir), every (her), all (tüm), no (hiç), either (ikisinden biri), neither (ikisinden hiçbiri)

• Each student received a book. (Her bir öğrenci bir kitap aldı.)
• Do you have any questions? (Hiç sorunuz var mı?)

7. Artikeller (Articles)

Teknik olarak belirleyiciler (determiners) sınıfında olsalar da, A, An, The kelimeleri de sıklıkla sıfat gibi işlev görür ve isimleri belirtirler. ‘A/An’ belirsiz (indefinite), ‘The’ belirli (definite) artikellerdir.

• I saw a cat. (Bir kedi gördüm – herhangi bir kedi)
• An apple a day keeps the doctor away. (Günde bir elma doktoru uzak tutar – herhangi bir elma)
• The cat I saw was black. (Gördüğüm kedi siyahtı – belirli bir kedi)

Sıfatların Cümle İçindeki Yeri

İngilizce’de sıfatların cümle içinde genellikle iki temel yeri vardır:

1. İsimden Hemen Önce: Sıfatlar genellikle niteledikleri isimden hemen önce gelirler.
   • Örnek: a delicious cake (lezzetli bir kek), blue eyes (mavi gözler)
2. ‘Be’, ‘Seem’, ‘Feel’, ‘Look’ gibi Bağlaç Fiillerden (Linking Verbs) Sonra: Bu durumda sıfat, cümlenin öznesini niteler.
   • Örnek: The cake is delicious. (Kek lezzetli.), She looks happy. (Mutlu görünüyor.)

Birden Fazla Sıfat Kullanımı: Sıfat Sıralaması (Adjective Order)

Bir ismi birden fazla sıfatla nitelemek istediğimizde, sıfatları belirli bir sıraya göre dizmemiz gerekir. Bu sıra genellikle katı bir kural olmasa da, anadili İngilizce olan kişiler tarafından doğal olarak takip edilen bir düzendir. Yanlış sıralama kulağa garip gelebilir.

Genel kabul gören sıralama şöyledir (OSASCOMP kısaltmasıyla hatırlanabilir):

1. Opinion (Görüş/Fikir): lovely, beautiful, ugly, nice, horrible, difficult
2. Size (Boyut): large, small, tiny, huge, long, short
3. Age (Yaş): old, new, young, ancient, modern
4. Shape (Şekil): round, square, triangular, flat
5. Color (Renk): red, blue, green, black, white
6. Origin (Köken/Milliyet): Turkish, German, American, Italian
7. Material (Malzeme): wooden, plastic, metal, silk, cotton
8. Purpose (Amaç/Kullanım Alanı): sleeping (bag), coffee (table), running (shoes)

Örnekler:

• A beautiful large old square blue Turkish wooden coffee table. (Güzel büyük eski kare mavi Türk ahşap sehpa) – Bu kadar çok sıfat bir arada nadiren kullanılır ama sıralamayı gösterir.
• She bought a nice small red Italian car. (Hoş küçük kırmızı bir İtalyan arabası aldı.)
• He has some comfortable old leather boots. (Onun birkaç rahat eski deri botu var.)

Unutmayın: Genellikle bir isim için ikiden fazla veya üçten fazla sıfat kullanmaktan kaçınılır.

Karşılaştırma ve Üstünlük Sıfatları (Comparative and Superlative Adjectives)

Sıfatlar, iki veya daha fazla şeyi karşılaştırmak için de kullanılır. Bu durumlarda sıfatların karşılaştırma (comparative) ve üstünlük (superlative) halleri kullanılır.

1. Karşılaştırma Sıfatları (Comparative Adjectives)

İki şeyi karşılaştırırken kullanılır. ‘Daha …’ anlamı katarlar.

• Tek Heceli Sıfatlar: Genellikle sonuna ‘-er’ eklenir.
  • Örnek: tall -> taller (daha uzun), old -> older (daha yaşlı), big -> bigger (daha büyük – sonu sessiz+sesli+sessiz ile bitenlerde son harf tekrarlanır)
• ‘y’ ile Biten İki Heceli Sıfatlar: ‘y’ düşer, yerine ‘-ier’ eklenir.
  • Örnek: happy -> happier (daha mutlu), busy -> busier (daha meşgul)
• İki veya Daha Fazla Heceli Sıfatlar: Sıfatın önüne ‘more’ getirilir.
  • Örnek: beautiful -> more beautiful (daha güzel), expensive -> more expensive (daha pahalı)
• Düzensiz Sıfatlar (Irregular Adjectives): Belirli bir kurala uymazlar, ezberlenmeleri gerekir.
  • Örnek: good -> better (daha iyi), bad -> worse (daha kötü), far -> further/farther (daha uzak), little -> less (daha az), many/much -> more (daha fazla)

Karşılaştırma yaparken genellikle ‘than’ kelimesi kullanılır:

• She is taller than her brother. (Erkek kardeşinden daha uzun.)
• This book is more interesting than that one. (Bu kitap şundan daha ilginç.)

2. Üstünlük Sıfatları (Superlative Adjectives)

Üç veya daha fazla şeyi karşılaştırırken ve bir şeyin grubundaki ‘en …’ olduğunu belirtirken kullanılır.

• Tek Heceli Sıfatlar: Genellikle sonuna ‘-est’ eklenir ve önüne ‘the’ getirilir.
  • Örnek: tall -> the tallest (en uzun), old -> the oldest (en yaşlı), big -> the biggest (en büyük)
• ‘y’ ile Biten İki Heceli Sıfatlar: ‘y’ düşer, yerine ‘-iest’ eklenir ve önüne ‘the’ getirilir.
  • Örnek: happy -> the happiest (en mutlu), busy -> the busiest (en meşgul)
• İki veya Daha Fazla Heceli Sıfatlar: Sıfatın önüne ‘the most’ getirilir.
  • Örnek: beautiful -> the most beautiful (en güzel), expensive -> the most expensive (en pahalı)
• Düzensiz Sıfatlar (Irregular Adjectives):
  • Örnek: good -> the best (en iyi), bad -> the worst (en kötü), far -> the furthest/farthest (en uzak), little -> the least (en az), many/much -> the most (en fazla)

Üstünlük sıfatları genellikle ‘in’ veya ‘of’ edatlarıyla kullanılır:

• He is the tallest student in the class. (Sınıftaki en uzun öğrenci.)
• This is the most expensive car of them all. (Bu, hepsinin en pahalı arabası.)

Sıfat Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Sıfatlar ve Zarflar (Adverbs): Sıfatlar isimleri nitelerken, zarflar fiilleri, sıfatları veya diğer zarfları niteler. Bu ayrım önemlidir. (Örn: She sings beautifully. (zarf) vs. She has a beautiful voice. (sıfat))
• ‘-ed’ ve ‘-ing’ Sıfatları: ‘-ed’ ile biten sıfatlar genellikle bir kişinin nasıl hissettiğini (bored, interested), ‘-ing’ ile bitenler ise bir şeyin veya kişinin nasıl olduğunu, hissettirdiğini (boring, interesting) anlatır. (Örn: The film was boring, so I felt bored.)
• Sıfatların Çoğulu Yoktur: İngilizce’de sıfatlar, niteledikleri isim tekil veya çoğul olsa da değişmezler. (Örn: a red car, two red cars – ‘reds’ olmaz)

Sonuç

İngilizce sıfatlar, dili daha etkili ve anlamlı kullanmanın anahtarıdır. İsimleri betimleyerek, karşılaştırmalar yaparak ve detaylar ekleyerek iletişiminizi zenginleştirirler. Sıfat türlerini, doğru sıralamayı ve karşılaştırma/üstünlük yapılarını öğrenmek, İngilizce yeterliliğinizi önemli ölçüde artıracaktır. Bol bol pratik yaparak ve örnekleri inceleyerek sıfatları doğru ve doğal bir şekilde kullanma becerisi kazanabilirsiniz.