İngilizce Subjunctive Mood: Dilek Kipi Kullanımı ve Örnekler

İngilizce öğrenirken karşılaşılan ancak Türkçede doğrudan bir karşılığı olmadığı için kafa karıştırabilen dilbilgisi yapılarından biri de Subjunctive Mood (Dilek Kipi)‘dur. Bu yapı, günlük konuşmalarda sıkça karşımıza çıkmasa da özellikle resmi yazışmalarda, edebi metinlerde ve belirli ifadelerde önemli bir yer tutar. Subjunctive mood, gerçek olmayan durumları, dilekleri, varsayımları, önerileri, gereklilikleri veya talepleri ifade etmek için kullanılır. Bu yazıda, İngilizce Subjunctive Mood’un ne olduğunu, türlerini, kullanım alanlarını ve bol örneklerle nasıl kullanıldığını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Subjunctive Mood Nedir?

İngilizce’de fiillerin üç temel kipi (mood) bulunur: Indicative (Bildirme Kipi), Imperative (Emir Kipi) ve Subjunctive (Dilek/İstek Kipi).

• Indicative Mood: Gerçek olayları, durumları veya fikirleri ifade etmek için kullanılır. En sık kullanılan kiptir. (Örnek: He is happy. She studies English.)
• Imperative Mood: Emirleri, komutları veya ricaları ifade etmek için kullanılır. (Örnek: Open the door. Please be quiet.)
• Subjunctive Mood: Gerçek olmayan, hayali, istenen, önerilen veya varsayılan durumları ifade eder. Fiilin çekimi genellikle Indicative Mood’dan farklıdır.

Subjunctive mood, fiilin standart çekimlerinden farklılaşarak cümlenin ‘gerçek dışı’ veya ‘özel bir niyet’ taşıdığını belirtir. Modern İngilizce’de kullanımı azalmış olsa da, belirli yapılar içinde varlığını sürdürmektedir ve doğru kullanımı, dil seviyesini gösteren önemli bir unsurdur.

Subjunctive Mood Türleri ve Kullanım Alanları

Subjunctive mood temel olarak iki ana formda incelenir: Present Subjunctive ve Past Subjunctive.

1. Present Subjunctive (Şimdiki Zaman Dilek Kipi)

Present Subjunctive, fiilin mastar (infinitive) halinin yalın (to’suz) şeklidir ve tüm özneler için aynı kalır (fiile -s takısı eklenmez).

Kullanım Alanları:

Genellikle ‘that’ bağlacından sonra, belirli fiiller (suggest, demand, require, insist, recommend, ask, propose, request vb.) ve sıfat/ifadeler (important, necessary, vital, essential, crucial, advisable, desirable, best vb.) ile birlikte kullanılır. Bu yapılar bir öneri, talep, gereklilik veya tavsiye bildirir.

• Öneri/Tavsiye:
  • The doctor recommended that he rest for a week. (Doktor onun bir hafta dinlenmesini tavsiye etti.)
  • I suggest that she apply for the job immediately. (Onun işe hemen başvurmasını öneriyorum.)
• Talep/Israr:
  • The manager insists that all employees be present at the meeting. (Müdür, tüm çalışanların toplantıda hazır bulunmasında ısrar ediyor.)
  • They demanded that the contract be signed by noon. (Sözleşmenin öğlene kadar imzalanmasını talep ettiler.)
• Gereklilik/Önem:
  • It is essential that everyone understand the rules. (Herkesin kuralları anlaması elzemdir.)
  • It is important that you arrive on time. (Zamanında varman önemlidir.)
  • It is necessary that he submit the report by Friday. (Raporu Cuma’ya kadar teslim etmesi gereklidir.)

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Present Subjunctive’da ‘be’ fiili tüm özneler için ‘be’ olarak kalır (am/is/are kullanılmaz). Örnek: It is vital that she be careful.
• Fiil, üçüncü tekil şahıs (-s takısı) dahil olmak üzere hiçbir ek almaz. Örnek: He suggested that I go, not *goes*.

2. Past Subjunctive (Geçmiş Zaman Dilek Kipi)

Past Subjunctive, genellikle fiilin Simple Past (Geçmiş Zaman) haliyle ifade edilir. Ancak ‘to be’ fiilinin Past Subjunctive formu, tüm özneler için ‘were’ şeklindedir (özellikle resmi ve kurallı kullanımda ‘was’ yerine tercih edilir).

Kullanım Alanları:

• Gerçek Dışı / Hayali Durumlar ve Varsayımlar: Özellikle ‘if’ ile başlayan İngilizce koşul cümleleri (conditionals) (özellikle Type 2) içinde kullanılır.
  • If I were rich, I would travel the world. (Eğer zengin olsaydım, dünyayı gezerdim.) – (Dikkat: ‘If I was rich’ de konuşma dilinde kullanılır ancak dilbilgisel olarak ‘were’ daha doğrudur.)
  • If he knew the answer, he would tell us. (Eğer cevabı bilseydi, bize söylerdi.)
  • Suppose she were here, what would you say? (Farz et ki o burada olsaydı, ne derdin?)

  Bu tür yapılar hakkında daha fazla bilgi için ileri seviye koşul cümleleri yazımıza göz atabilirsiniz.

• Dilekler (Wishes): ‘wish’ fiilinden sonra, şimdiki zamanla ilgili gerçekleşmemiş veya imkansız dilekleri ifade etmek için kullanılır.
  • I wish I were taller. (Keşke daha uzun olsaydım.)
  • She wishes she had more free time. (Keşke daha fazla boş zamanı olsaydı.)
  • They wish they lived closer to the beach. (Keşke sahile daha yakın yaşasalardı.)
• ‘As if’ / ‘As though’ ile Kullanım: Gerçek olmayan bir durumu veya benzetmeyi ifade etmek için kullanılır.
  • He acts as if he were the boss. (Patronmuş gibi davranıyor.)
  • She looked at me as though she had never seen me before. (Beni daha önce hiç görmemiş gibi baktı.) – (Geçmişle ilgili varsayımlarda Past Perfect kullanılır.)
• ‘It’s time’ / ‘It’s high time’ ile Kullanım: Bir şeyin yapılma zamanının geldiğini veya geçtiğini vurgulamak için kullanılır.
  • It’s time you went to bed. (Yatağa gitme vaktin geldi.)
  • It’s high time we left. (Artık gitme vaktimiz çoktan geldi/geçti bile.)
• ‘Would rather’ ile Kullanım (Başka bir özne olduğunda): Birinin başka birinin bir şey yapmasını tercih ettiğini belirtirken kullanılır.
  • I would rather you paid me today. (Bugün ödemeni tercih ederim.)
  • She’d rather he didn’t call so late. (Onun bu kadar geç aramasını tercih etmezdi.)

Subjunctive Mood ile İlgili Sabit İfadeler

Subjunctive mood, bazı kalıplaşmış ifadelerde de karşımıza çıkar:

• God save the Queen! (Tanrı Kraliçeyi korusun!)
• Heaven forbid! (Allah korusun! / Tanrı göstermesin!)
• Be that as it may… (Her ne olursa olsun… / Öyle olsa bile…)
• Long live the King! (Çok yaşa Kral!)
• Come what may… (Ne olursa olsun…)
• Far be it from me to criticize, but… (Eleştirmek haddime değil ama…)

Özet ve Sonuç

İngilizce Subjunctive Mood, gerçek dışı durumları, dilekleri, önerileri, talepleri ve varsayımları ifade etmek için kullanılan özel bir fiil kipidir. Present Subjunctive (fiilin yalın hali) genellikle öneri, talep ve gereklilik bildiren yapılarla; Past Subjunctive (Simple Past hali, ‘be’ için ‘were’) ise hayali durumlar, dilekler ve varsayımlarla kullanılır.

Modern İngilizce’de kullanımı eskisi kadar yaygın olmasa da, özellikle resmi dilde, yazılı metinlerde ve belirli kalıplarda önemini korumaktadır. Subjunctive mood’u doğru anlamak ve kullanmak, İngilizce yeterliliğinizi bir üst seviyeye taşımanıza yardımcı olacaktır. Bu yapıyı öğrenirken bol bol örnek incelemek ve farklı İngilizce gramer konuları ile bağlantısını kurmak faydalı olacaktır.