İngilizce To Be Fiili: Kullanımı ve Çekimleri

İngilizce’nin Temel Taşı: To Be Fiili

İngilizce öğrenme yolculuğuna çıkan herkesin ilk karşılaştığı ve belki de en çok kullandığı fiil şüphesiz “to be” fiilidir. Türkçe’deki “olmak” fiiline karşılık gelen “to be”, İngilizce dilbilgisinin temelini oluşturur ve cümle kurmanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Sadece bir durum veya varoluş bildirmekle kalmaz, aynı zamanda diğer fiillerle birleşerek farklı zaman yapıları (tense) ve edilgen çatı (passive voice) oluşturmada kilit rol oynar. Bu nedenle “to be” fiilinin farklı formlarını ve kullanım alanlarını doğru bir şekilde anlamak, İngilizce’yi akıcı ve doğru kullanmanın ilk adımıdır.

“To Be” fiili, İngilizce’deki en düzensiz fiillerden biridir. Bu, farklı öznelerle ve zamanlarla kullanıldığında şekil değiştirdiği anlamına gelir. Ancak bu formları öğrendikten sonra, İngilizce cümle yapısının büyük bir bölümünü çözmüş olursunuz. Bu makalede, “to be” fiilinin şimdiki zaman (present simple), geçmiş zaman (past simple) ve diğer formlarını detaylı bir şekilde inceleyecek, kullanım alanlarını örneklerle açıklayacak ve sık yapılan hatalara değineceğiz.

“To Be” Fiilinin Şimdiki Zaman (Present Simple) Halleri: Am, Is, Are

“To Be” fiilinin şimdiki zamandaki halleri, özneye göre değişiklik gösterir. Bu formlar, bir kişinin veya nesnenin kim olduğunu, ne olduğunu, nerede olduğunu veya mevcut durumunu belirtmek için kullanılır.

• Am: Sadece birinci tekil şahıs “I” (Ben) ile kullanılır.
• Is: Üçüncü tekil şahıslar “He” (O – erkek), “She” (O – kadın), “It” (O – cansız/hayvan) ile kullanılır.
• Are: İkinci tekil ve çoğul şahıs “You” (Sen/Siz), birinci çoğul şahıs “We” (Biz) ve üçüncü çoğul şahıs “They” (Onlar) ile kullanılır.

Olumlu Cümlelerde Kullanımı:

Özne + am/is/are + nesne/sıfat/yer

• I am a student. (Ben bir öğrenciyim.)
• He is tired. (O yorgun.)
• She is in the kitchen. (O mutfakta.)
• It is cold today. (Bugün hava soğuk.)
• You are late. (Geç kaldın/kaldınız.)
• We are friends. (Biz arkadaşız.)
• They are doctors. (Onlar doktor.)

Olumsuz Cümlelerde Kullanımı:

Olumsuz cümle yapmak için “am/is/are” yardımcı fiillerinden sonra “not” kelimesi eklenir. Kısaltmalar sıkça kullanılır: is not = isn’t, are not = aren’t. Ancak “am not” genellikle kısaltılmaz veya “aren’t I?” gibi soru yapılarında farklı kullanılır.

Özne + am/is/are + not + nesne/sıfat/yer

• I am not ready. (Hazır değilim.)
• He isn’t (is not) here. (O burada değil.)
• She isn’t (is not) a nurse. (O bir hemşire değil.)
• It isn’t (is not) easy. (Bu kolay değil.)
• You aren’t (are not) wrong. (Haksız değilsin/değilsiniz.)
• We aren’t (are not) hungry. (Aç değiliz.)
• They aren’t (are not) from Turkey. (Onlar Türkiyeli değil.)

Soru Cümlelerinde Kullanımı:

Soru cümlesi oluşturmak için “am/is/are” yardımcı fiilleri cümlenin başına getirilir.

Am/Is/Are + özne + nesne/sıfat/yer?

• Am I right? (Haklı mıyım?)
• Is he your brother? (O senin erkek kardeşin mi?)
• Is she happy? (O mutlu mu?)
• Is it raining? (Yağmur yağıyor mu?)
• Are you thirsty? (Susadın mı/susadınız mı?)
• Are we lost? (Kaybolduk mu?)
• Are they busy? (Onlar meşgul mü?)

“To Be” Fiilinin Geçmiş Zaman (Past Simple) Halleri: Was, Were

Geçmişte tamamlanmış durumları, olayları veya varoluşları ifade etmek için “to be” fiilinin geçmiş zaman halleri olan “was” ve “were” kullanılır. Kullanım yine özneye göre değişir:

• Was: Birinci tekil şahıs “I” ve üçüncü tekil şahıslar “He”, “She”, “It” ile kullanılır.
• Were: İkinci tekil ve çoğul şahıs “You”, birinci çoğul şahıs “We” ve üçüncü çoğul şahıs “They” ile kullanılır.

Olumlu Cümlelerde Kullanımı:

Özne + was/were + nesne/sıfat/yer

• I was ill yesterday. (Dün hastaydım.)
• He was a teacher. (O bir öğretmendi.)
• She was at the party. (O partideydi.)
• It was sunny last week. (Geçen hafta hava güneşliydi.)
• You were quiet. (Sessizdin/sessizdiniz.)
• We were classmates. (Biz sınıf arkadaşıydık.)
• They were in London. (Onlar Londra’daydı.)

Olumsuz Cümlelerde Kullanımı:

Geçmiş zamanda olumsuz cümle yapmak için “was/were” fiillerinden sonra “not” eklenir. Kısaltmalar: was not = wasn’t, were not = weren’t.

Özne + was/were + not + nesne/sıfat/yer

• I wasn’t (was not) there. (Orada değildim.)
• He wasn’t (was not) angry. (Kızgın değildi.)
• She wasn’t (was not) invited. (Davetli değildi.)
• It wasn’t (was not) expensive. (Pahalı değildi.)
• You weren’t (were not) listening. (Dinlemiyordun/dinlemiyordunuz.)
• We weren’t (were not) sure. (Emin değildik.)
• They weren’t (were not) ready. (Hazır değillerdi.)

Soru Cümlelerinde Kullanımı:

Geçmiş zamanda soru sormak için “was/were” cümlenin başına getirilir.

Was/Were + özne + nesne/sıfat/yer?

• Was I helpful? (Yardımcı oldum mu?)
• Was he late? (Geç mi kaldı?)
• Was she surprised? (Şaşırdı mı?)
• Was it difficult? (Zor muydu?)
• Were you at home? (Evde miydin/miydiniz?)
• Were we right? (Haklı mıydık?)
• Were they tired? (Yorgunlar mıydı?)

“To Be” Fiilinin Diğer Formları: Been ve Being

“To be” fiilinin “been” ve “being” olmak üzere iki önemli formu daha vardır. Bu formlar genellikle diğer yardımcı fiillerle birlikte kullanılır.

• Been: “To be” fiilinin üçüncü hali (Past Participle) olan “been”, genellikle Perfect Tense yapılarında “have”, “has” veya “had” yardımcı fiilleriyle birlikte kullanılır. Geçmişte başlayıp etkisi devam eden veya belirli bir geçmiş zamandan önce tamamlanmış durumları ifade eder.
  • I have been to Italy twice. (İtalya’da iki kez bulundum.)
  • She has been ill for a week. (Bir haftadır hasta.)
  • They had been friends for years before the argument. (Tartışmadan önce yıllardır arkadaştılar.)
• Being: “To be” fiilinin -ing takısı almış hali (Present Participle/Gerund) olan “being”, Continuous Tense yapılarında ve edilgen çatıda (Passive Voice) kullanılır. Ayrıca bir şeyin geçici durumunu veya davranışını vurgulamak için de kullanılabilir.
  • He is being helpful today. (Bugünlerde yardımsever davranıyor – geçici durum)
  • The house is being cleaned. (Ev temizleniyor – Present Continuous Passive)
  • They were being watched. (İzleniyorlardı – Past Continuous Passive)
  • Being honest is important. (Dürüst olmak önemlidir – Gerund kullanımı)

“To Be” Fiilinin İşlevleri

“To be” fiili İngilizce’de temel olarak iki ana işleve sahiptir: bağlaç fiil (linking verb) ve yardımcı fiil (auxiliary verb).

1. Bağlaç Fiil (Linking Verb) Olarak Kullanımı:

Bu işlevde “to be”, özneyi cümlenin geri kalanındaki bir isim, zamir veya sıfata bağlayarak öznenin ne olduğunu, kim olduğunu, nasıl olduğunu veya nerede bulunduğunu açıklar. Bir eylem bildirmez, durumu veya kimliği ifade eder.

• Kimlik/Tanım: She is a lawyer. (O bir avukat.) My name is Ali. (Benim adım Ali.)
• Durum/Nitelik: The soup is hot. (Çorba sıcak.) They are happy. (Onlar mutlu.)
• Yer/Konum: We are in the park. (Parktayız.) Istanbul is in Turkey. (İstanbul Türkiye’de.)
• Zaman/Hava Durumu: It is 10 o’clock. (Saat 10.) It was windy yesterday. (Dün hava rüzgarlıydı.)

2. Yardımcı Fiil (Auxiliary Verb) Olarak Kullanımı:

“To be”, başka bir fiille birlikte kullanıldığında yardımcı fiil görevi görür ve farklı zaman yapıları (tenses) veya edilgen çatı (passive voice) oluşturmaya yardımcı olur.

• Continuous Tenses (Devam Eden Zamanlar): “To be” fiilinin uygun formu (am, is, are, was, were) ile ana fiilin -ing hali birleşerek eylemin o anda veya belirli bir zamanda devam ettiğini gösterir.
  • Present Continuous: I am studying English. (Şu anda İngilizce çalışıyorum.)
  • Past Continuous: They were watching TV when I arrived. (Ben vardığımda televizyon izliyorlardı.)
• Passive Voice (Edilgen Çatı): “To be” fiilinin uygun formu ile ana fiilin üçüncü hali (Past Participle) kullanılarak eylemi yapanın değil, eylemden etkilenenin önemli olduğu edilgen cümleler kurulur.
  • The report was written by Ayşe. (Rapor Ayşe tarafından yazıldı.)
  • English is spoken all over the world. (İngilizce tüm dünyada konuşulur.)
  • The rooms will be cleaned tomorrow. (Odalar yarın temizlenecek.)

Türkçe Konuşanların Sık Yaptığı Hatalar

İngilizce öğrenen Türkçe konuşanlar, “to be” fiilini kullanırken bazı yaygın hatalar yapabilirler. Bunların farkında olmak, daha doğru cümleler kurmanıza yardımcı olur:

• “To be” fiilini unutmak: Türkçe’de isim cümlelerinde “-dır/-dir” eki genellikle düşer (Örn: Ben öğretmenim). Ancak İngilizce’de “to be” fiilini kullanmak zorunludur. I teacher yerine I am a teacher demek gerekir. He happy yerine He is happy demek gerekir.
• Gereksiz yere “to be” kullanmak: Başka bir ana fiilin olduğu Simple Present veya Simple Past cümlelerde “to be” kullanılmaz. I am go to school yerine I go to school demek gerekir. She is studied English yerine She studied English demek doğrudur.
• Soru ve olumsuz cümlelerde yanlış yapı: Özellikle Simple Present ve Simple Past’ta “to be” dışındaki fiillerle kurulan soru ve olumsuz cümlelerde “do/does/did” yardımcı fiilleri yerine “to be” kullanma hatası yapılabilir. Is she live here? yerine Does she live here? demek gerekir. He not went yerine He didn’t go demek gerekir.
• “Was” ve “Were” karışıklığı: Tekil ve çoğul öznelerle doğru formu kullanmaya dikkat etmek gerekir.

Sonuç

Görüldüğü gibi, “to be” fiili İngilizce’nin en temel ve çok yönlü fiilidir. Hem tek başına bir anlam ifade eden bir bağlaç fiil olarak hem de diğer fiillerle birleşerek zaman ve çatı yapıları oluşturan bir yardımcı fiil olarak karşımıza çıkar. “Am, is, are, was, were, being, been” formlarını ve kullanıldıkları yerleri iyi öğrenmek, İngilizce dilbilgisini sağlam bir temele oturtmanızı sağlar. Bol bol pratik yaparak ve örnek cümleleri inceleyerek “to be” fiilinin kullanımına hakim olabilir, İngilizce’de kendinizi daha doğru ve etkili bir şekilde ifade edebilirsiniz.