Konu Başlıkları
İngilizce Used Kelimesi: Anlamları ve Kullanımı (Detaylı Rehber)
İngilizce öğrenirken karşımıza çıkan bazı kelimeler birden fazla anlama gelebilir veya farklı yapılar içinde kullanılarak değişik manalar kazanabilir. İşte “used” kelimesi de tam olarak böyle kelimelerden biridir. Hem okunuşu hem de yazılışı aynı olmasına rağmen, cümle içindeki yerine ve yanına gelen kelimelere göre anlamı tamamen değişebilir. Peki, İngilizce “used” kelimesi ne anlama gelir ve nasıl kullanılır? Gelin, bu kafa karıştırıcı gibi görünen ama aslında oldukça basit olan kelimenin farklı kullanımlarını birlikte inceleyelim.
Bu yazıda, “used” kelimesinin farklı anlamlarını bol örnekle ve kolay anlaşılır bir dille açıklayacağız. Böylece bu kelimeyi gördüğünüzde veya kullanmanız gerektiğinde artık kafanız karışmayacak!
1. “Use” Fiilinin Geçmiş Zaman Hali Olarak “Used”
“Used” kelimesinin en temel ve belki de ilk öğrendiğimiz anlamı, “use” fiilinin geçmiş zaman halidir. “Use” fiili Türkçede “kullanmak” anlamına gelir. Dolayısıyla, geçmişte bir şeyi kullandığımızı anlatmak istediğimizde “used” kelimesini kullanırız.
Bu kullanım, İngilizce’deki düzenli fiillerin geçmiş zaman kuralına uyar. Fiilin sonuna “-d” eki eklenir (çünkü “use” zaten “e” ile biter).
Örnek Cümleler:
* I used your pen to write the note. (Notu yazmak için senin kalemini kullandım.)
* She used the computer all day yesterday. (Dün bütün gün bilgisayarı kullandı.)
* They used public transport to get to the city center. (Şehir merkezine gitmek için toplu taşımayı kullandılar.)
* He used his imagination to create a story. (Bir hikaye yaratmak için hayal gücünü kullandı.)
Bu anlamıyla “used”, basitçe bir eylemin geçmişte yapıldığını belirtir ve Simple Past Tense (Basit Geçmiş Zaman) içinde yer alır.
2. Sıfat Olarak “Used”: Kullanılmış, İkinci El
“Used” kelimesinin bir diğer yaygın kullanımı ise sıfat halidir. Bu anlamda “used”, bir nesnenin yeni olmadığını, daha önceden başkası tarafından kullanıldığını ifade eder. Türkçedeki “kullanılmış” veya “ikinci el” kelimelerinin karşılığıdır.
Genellikle bir isimden önce gelir ve o ismin durumunu niteler.
Örnek Cümleler:
* My father bought a used car. (Babam kullanılmış bir araba aldı.)
* I like shopping for used books. (İkinci el kitaplar almayı severim.)
* This shop sells used furniture at good prices. (Bu dükkan uygun fiyatlara kullanılmış mobilya satıyor.)
* Is this computer new or used? (Bu bilgisayar yeni mi yoksa kullanılmış mı?)
Bu kullanımda “used”, nesnenin sıfır olmadığını belirtmek için kullanılır. Tıpkı diğer İngilizce sıfatlar gibi ismin önüne gelir.
3. Geçmişteki Alışkanlıklar: “Used to + Fiil” Yapısı
İşte “used” kelimesinin belki de en çok karıştırılan ama bir o kadar da önemli kullanımı: “used to + fiil” yapısı. Bu yapı, geçmişte düzenli olarak yapılan, alışkanlık haline gelmiş ancak artık yapılmayan eylemleri veya geçmişte doğru olan ama artık geçerli olmayan durumları anlatmak için kullanılır.
Bu yapıda “used” kelimesinden sonra fiilin yalın (infinitive) hali gelir.
Örnek Cümleler:
* I used to play football when I was a child. (Çocukken futbol oynardım.) (Artık oynamıyorum)
* She used to live in London, but now she lives in Paris. (Eskiden Londra’da yaşardı, ama şimdi Paris’te yaşıyor.) (Artık Londra’da yaşamıyor)
* We used to go to the seaside every summer. (Her yaz deniz kenarına giderdik.) (Artık gitmiyoruz)
* There used to be a big tree in front of my house. (Evimin önünde büyük bir ağaç vardı.) (Artık yok)
Olumsuz ve Soru Hali:
“Used to” yapısının olumsuz hali “didn’t use to + fiil” şeklindedir. Dikkat edin, “didn’t” kullanıldığı için “used” kelimesindeki “-d” takısı düşer ve “use to” olur.
* I didn’t use to like broccoli, but now I love it. (Eskiden brokoliyi sevmezdim, ama şimdi bayılıyorum.)
* He didn’t use to wake up early. (Eskiden erken kalkmazdı.)
Soru hali ise “Did + özne + use to + fiil…?” şeklindedir. Yine “Did” kullanıldığı için “use to” olarak yazılır.
* Did you use to play hide-and-seek when you were little? (Küçükken saklambaç oynar mıydın?)
* Did they use to have a dog? (Onların eskiden bir köpeği var mıydı?)
Bu yapı hakkında daha fazla bilgi için İngilizce Used To Kullanımı başlıklı yazıyı inceleyebilirsiniz.
4. Alışkın Olmak: “Be Used To” ve “Get Used To” Yapıları
“Used” kelimesinin kafa karıştırabilen bir diğer kullanımı da “be used to” ve “get used to” yapılarıdır. Bu yapılar, bir şeye veya bir durumu yapmaya alışkın olmayı veya alışma sürecini ifade eder.
Önemli Fark: Bu yapılarda “used” kelimesinden sonra fiilin yalın hali DEĞİL, isim (noun) veya fiilin -ing almış hali (gerund) gelir.
“Be Used To + İsim / V-ing”: Alışkın Olmak
Bu yapı, şu anki bir duruma veya eyleme alışkın olduğumuzu belirtir.
* I am used to the noise in the city. (Şehirdeki gürültüye alışkınım.)
* She is used to waking up early. (Erken kalkmaya alışkın.)
* They are used to working long hours. (Uzun saatler çalışmaya alışkınlar.)
* Don’t worry about the dog, he is used to children. (Köpek için endişelenme, o çocuklara alışkın.)
“Get Used To + İsim / V-ing”: Alışmak (Süreç)
Bu yapı ise bir şeye veya duruma alışma sürecini anlatır. Henüz tam alışılmamıştır ama alışılmaya başlanmıştır veya alışılacaktır.
* I am slowly getting used to my new job. (Yeni işime yavaş yavaş alışıyorum.)
* It took me a while to get used to living alone. (Yalnız yaşamaya alışmam biraz zaman aldı.)
* You will soon get used to the cold weather here. (Buradaki soğuk havaya yakında alışacaksın.)
* She is getting used to using the new software. (Yeni yazılımı kullanmaya alışıyor.)
Karıştırmayın!
“Used to + Fiil” (geçmişteki alışkanlık) ile “Be/Get used to + İsim/V-ing” (bir şeye alışkın olmak/alışmak) yapılarını karıştırmamak çok önemlidir. Anlamları ve yapıları tamamen farklıdır.
* I used to live in a village. (Eskiden bir köyde yaşardım – artık yaşamıyorum)
* I am used to living in a city. (Şehirde yaşamaya alışkınım – şu anki durum)
Özet ve İpuçları
“Used” kelimesi İngilizcede dört ana şekilde karşımıza çıkar:
1. Use Fiilinin Geçmiş Hali: Kullandım, kullandı…
2. Sıfat: Kullanılmış, ikinci el.
3. Used to + Fiil: Eskiden yapılan ama artık yapılmayan alışkanlıklar/durumlar.
4. Be/Get Used to + İsim/V-ing: Bir şeye alışkın olmak / alışmak.
Bu kelimeyi doğru kullanmanın anahtarı, cümlenin bağlamına ve “used” kelimesinden sonra ne geldiğine dikkat etmektir. Eğer fiilin yalın hali geliyorsa geçmişteki bir alışkanlıktan, eğer isim veya -ing’li fiil geliyorsa ve öncesinde “be” veya “get” fiili varsa alışkın olma durumundan bahsediliyor demektir. Eğer tek başına bir isimden önce geliyorsa, muhtemelen sıfat anlamındadır.
Pratik yaparak ve bol bol örnek cümle inceleyerek “used” kelimesinin farklı kullanımlarını kolayca ayırt edebilirsiniz.
Used ile İlgili Merak Edilenler
Soru: “Used to do” ile “be used to doing” arasındaki fark nedir?
Cevap: “Used to do” geçmişte kalmış, artık yapılmayan alışkanlıkları anlatır (I used to play the piano – Eskiden piyano çalardım). “Be used to doing” ise şimdiki zamanda bir şeye alışkın olmayı ifade eder (I am used to waking up early – Erken kalkmaya alışkınım).
Soru: “Used to” yapısının olumsuzu nasıl yapılır?
Cevap: Olumsuz hali “didn’t use to + fiil” şeklindedir. Örneğin, “She didn’t use to like coffee.” (Eskiden kahve sevmezdi.)
Soru: “Used” kelimesi sıfat olarak kullanıldığında nasıl anlaşılır?
Cevap: Genellikle bir isimden önce gelir ve o ismin “yeni olmadığını”, “ikinci el” olduğunu belirtir. Örneğin, “a used book” (ikinci el kitap).
Soru: “Get used to” ne anlama gelir?
Cevap: Bir şeye veya durumu yapmaya “alışmak” anlamına gelir, yani alışma sürecini ifade eder. Örneğin, “I am getting used to the noise.” (Gürültüye alışıyorum.)
Soru: “Used” kelimesinin telaffuzu değişir mi?
Cevap: Genellikle /juːzd/ (yuzd) şeklinde telaffuz edilir. Ancak “used to” yapısında bazen /juːstə/ (yustı) şeklinde daha hızlı söylenebilir.
Soru: “Used” kelimesi sadece geçmiş zaman için mi kullanılır?
Cevap: “Use” fiilinin geçmiş hali olarak evet. Sıfat olarak veya “be/get used to” yapılarında ise şimdiki veya gelecek zamanlarla da kullanılabilir (Örn: I am used to it / You will get used to it).
Soru: “I used my key” cümlesindeki “used” ne anlama gelir?
Cevap: Burada “use” fiilinin geçmiş zaman halidir ve “kullandım” anlamına gelir. (Anahtarımı kullandım.)
Soru: “Be used to” yapısı geçmiş zamanla kullanılabilir mi?
Cevap: Evet, kullanılabilir. Örneğin, “When I lived there, I was used to the cold weather.” (Orada yaşarken soğuk havaya alışkındım.)
Soru: “Used cars” ne demektir?
Cevap: “Kullanılmış arabalar” veya “ikinci el arabalar” anlamına gelir. Burada “used” sıfat görevindedir.
Soru: “Used to” her zaman geçmiş alışkanlık mı bildirir?
Cevap: Genellikle evet, geçmişte düzenli yapılan veya doğru olan ama artık geçerli olmayan durumları veya alışkanlıkları ifade eder.